Από τον «Καποδίστρια» στον «Καλλικράτη»
Η Δημοτική
Ενότητα Ρούβα ανήκει σήμερα στο Δήμο Γόρτυνας, της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου
της Περιφέρειας Κρήτης. Βρίσκεται στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Ψηλορείτη με
μεγαλύτερο οικισμό τη Γέργερη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η Δημοτική
Ενότητα Ρούβα έχει συνολικά 1830 κατοίκους (Γέργερη 1442, Νύβριτος 207, Πανασός
181). Μέχρι το 1994, στη περιοχή υπήρχαν τρεις κοινότητας, οπότε και
συνενώθηκαν σε ένα δήμο. Μάλιστα ήταν από τους πρώτους πανελλαδικά εθελοντικούς
δήμους που δημιουργήθηκαν.
 |
| Χάρτης 1: Ο πρώην εθελοντικός και «Καποδιστριακός» Δήμος Ρούβα του Νομού Ηρακλείου |
Ο δήμος αυτός, δηλαδή ο Δήμος Ρούβα, λειτούργησε μέχρι το 2010, δηλαδή για 16 χρόνια. Στα χρόνια αυτά, η περιοχή γνώρισε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στη ιστορία της. Απέκτησε όλες εκείνες τις υποδομές, που κάνουν καλύτερη τη ζωή των κατοίκων, αλλά και που είναι ελκυστικές για τη προσέγγιση νέων κατοίκων. Ενδεικτικά να αναφερθούν τα δίκτυα ύδρευσης, οι δεξαμενές ύδρευσης, η λιμνοδεξαμενή και τα δίκτυα άρδευσης όπου δεν υπήρχαν, τα δίκτυα αποχετεύσεων στο σύνολο των οικισμών, ο βιολογικός καθαρισμός, οι υπογειοποιήσεις δικτύων ΔΕΗ, τα αγροτικά οδικά δίκτυα με τσιμεντοστρώσεις ακόμη και ασφαλτοστρώσεις, ο παιδικός / βρεφικός σταθμός, καθώς και άλλες κοινωνικές δομές, ακόμη και ενδοδημοτική συγκοινωνία, αναπλάσεις όλων των οικισμών κλπ.
Αυτά συνέβαιναν
μέχρι το 2010, οπότε ο Δήμος Ρούβα συνενώθηκε μαζί με άλλους, και αποτελούν
πλέον το Δήμο Γόρτυνας.
Αυτό σήμανε και την αρχή της καταστροφής, χωρίς υπερβολή, για τη περιοχή, αφού ο νέος δήμος δεν μπορεί όχι να συμβάλει με νέα έργα στη ανάπτυξη της περιοχής, αλλά ούτε να συντηρήσει τις υπάρχουσες υποδομές, με αποτέλεσμα ακριβές υποδομές που υπό άλλες συνθήκες θα συνέβαλαν στη ανάπτυξη της περιοχής τώρα καταστρέφονται. Αυτές δύσκολα ξαναγίνονται.
Σήμερα ακόμη και αυτονόητες καθημερινές δαπάνες του δήμου, καλύπτονται από φορείς της περιοχής, π.χ. Εκκλησία, ΤΟΕΒ κλπ. Δηλαδή η καθημερινότητα συντηρείται με δωρεές. Αυτό δεν οφείλεται μόνο σε έλλειψη χρηματοδοτήσεων όπως ισχυρίζεται η δημοτική αρχή. Αυτή η έλλειψη χρημάτων είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένης διαχείρισης και πολιτικής, η οποία δεν πρόκειται να αλλάξει, όσο υπάρχει αυτός ο δήμος με τη συγκεκριμένη σύνθεση, σε συνδυασμό με το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο.
Επομένως υπάρχουν σοβαροί λόγοι, τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω που αυτός ο δήμος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα βασικά του καθήκοντα, με αποτέλεσμα να καταδικάζονται περιοχές, όπως η δική μας, σε υπανάπτυξη, αλλά και να γίνεται δύσκολη η ζωή των κατοίκων.
Σχετικά με τον «Καλλικρατικό» Δήμο Γόρτυνας
Βασικοί λόγοι που
ο σημερινός Δήμος Γόρτυνας βρίσκεται σήμερα σε αυτή τη κατάσταση είναι οι εξής.
Ο Δήμος Γόρτυνας δεν είναι ομοιόμορφη αναπτυξιακή ενότητα
Η ενότητα που
έχει δημιουργηθεί (Δήμος Γόρτυνας) δεν αποτελείται από πρώην δήμους που
ιστορικά αλλά και πραγματικά μπορούν να αποτελέσουν αναπτυξιακή ενότητα και
πολύ περισσότερο αυτοδιοικητική ενότητα.
Ιστορικά ποτέ δεν είχαν βρεθεί σε ίδια γεωγραφική έστω ενότητα, ακόμη και όταν υπήρχαν οι επαρχίες σαν διοικητική διαίρεση (ανήκαν σε δύο διαφορετικές επαρχίες).
Επιπλέον, δεν υπάρχει επιρροή κάποιου μικρού αστικού κέντρου, που να συνενώνει και να λειτουργεί σαν κεντρομόλος δύναμη. Η ύπαρξη ενός τέτοιου κέντρου (Ασήμι) λειτουργεί σαν τέτοιο μόνο για μία ενότητα του Δήμου, και άλλη μία ενότητα που ανήκει όμως σε διαφορετικό δήμο (Αστερούσια), που τώρα δεν έχει ρόλο στο σημερινό δήμο και δεν θα αποκτήσει, δεδομένου ότι βρίσκεται στη ανατολική άκρη του. Μία ενότητα του Δήμου Γόρτυνας (πρώην Δήμος Γόρτυνας) επηρεάζεται από το ημιαστικό κέντρο των Μοιρών, που όμως είναι έδρα άλλου δήμου (Φαιστού).
Ενώ οι ενότητες Αγίας Βαρβάρας και Ρούβα ανήκουν και είναι ενταγμένες ιστορικά και πολιτιστικά στη πάνω ρίζα της Μεσαράς (Ψηλορείτης), και επηρεάζονται κυρίως από το αστικό κέντρο του Ηρακλείου.
 |
| Χάρτης 2: Αστικά κέντρα επιρροής ανά περιοχή του «Καλλικρατικού» Δήμου Γόρτυνας |
Σε αυτό το σημείο να αναφερθεί και μια μελέτη το Ι.Τ.Α.[1] που λέει, μεταξύ άλλων: «Οι νέες ενότητες πρέπει να αντιστοιχούν σε κοινωνικά σχετικά συμπαγείς περιοχές, ώστε να ικανοποιείται η απαίτηση ισότιμης εκπροσώπησης των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων στις πολιτικές δομές των ενοτήτων.» Στην ίδια μελέτη αναφέρεται επίσης, ότι «Η νέα διοικητική διαίρεση πρέπει να λάβει υπόψη την ιστορική και πραγματική γεωγραφική ενότητα που ανταποκρίνεται στους στόχους της νέας μεταρρύθμισης. Δηλαδή πρέπει να αξιολογηθούν οι υφιστάμενοι Δήμοι με βάση την ένταξή τους σε ευρύτερα γεωγραφικά σύνολα όπως αυτά διαμορφώθηκαν τόσο ιστορικά (προηγούμενες διοικητικές διαιρέσεις) όσο και πραγματικά (επιρροή από πόλεις ή μικρές πόλεις - τοπικά κέντρα.)».
Έλλειψη κοινωνικής συνοχής
Τα παραπάνω
συμβάλλουν στο να μη συναντιόνται οι κάτοικοι αυτού του δήμου ποτέ κυριολεκτικά
και ουσιαστικά, ούτε ιστορικά, ούτε πολιτιστικά. Δεν έχουν μεταξύ τους κοινωνικές σχέσεις κλπ. Αυτός ο δήμος
δεν έχει δηλαδή κοινωνική συνοχή. Αποτελεί συνένωση ανόμοιων τόπων και ανθρώπων.
Αυτά τα δύο είναι καθοριστικά όχι μόνο στην αναπτυξιακή πορεία των περιοχών του δήμου, αλλά και στη εκλογική διαδικασία, αφού η μεγάλη έκταση και το ανομοιογενές περιοχών και ανθρώπων σε συνδυασμό με το δημαρχοκεντρικό σύστημα εκλογής και διοίκησης των δημοτικών άρχων, θα οδηγούν πάντα στη εκλογή ομάδων και σχημάτων που θα είναι επιρρεπή σε ανορθολογικές συμπεριφορές και σε μια διοίκηση εις βάρος της ανάπτυξης της περιοχής, αφού οι δημότες και ο σχετικός έλεγχος που θα μπορούσαν να ασκήσουν βρίσκονται μακριά, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα.
Οι Μελέτες του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την
περιοχή
Όλα τα παραπάνω
είχαν ληφθεί υπόψη στις μελέτες του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ι.Τ.Α.)
«Μελέτη για τη λειτουργική αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εν όψει της
διοικητικής μεταρρύθμισης», Δεκέμβριος 2009, και «Μελέτη για τη χάραξη των
γεωγραφικών ορίων των νέων ΟΤΑ».[2]
Σε αυτή την μελέτη, οι σημερινές ενότητες (πρώην δήμοι) του σημερινού Δήμου Γόρτυνας, δηλαδή οι πρώην Δήμοι Γόρτυνα, Κόφινα, Αγίας Βαρβάρας και Ρούβα, είχε προταθεί να ανήκουν σε τρεις διαφορετικούς δήμους, συγκεκριμένα:
- Ο πρώην Δήμος Γόρτυνας να ενταθεί στο νέο (σημερινό) Δήμο Φαιστού μαζί με τους Δήμους Μοιρών και Τυμπακίου.
- Ο πρώην Δήμος Κόφινα θα αποτελούσε ένα νέο δήμο μαζί με το πρώην Δήμο Αστερουσίων.
- Ο πρώην Δήμος Αγίας Βαρβάρας, μαζί με το πρώην Δήμο Ρούβα και το πρώην Δήμο Ζαρού θα αποτελούσαν ένα νέο «Δήμο Ρίζα», όπως είχε και ανακοινωθεί στο πρώτο σχέδιο Καλλικράτης.
 |
| Χάρτης 3: Η πρόταση του ΙΤΑ, με ένα νέο «Δήμο Ρίζα» στο Νομό Ηρακλείου |
Αυτή η πρόταση απαντούσε κατά την άποψη μας στις κοινωνικές, πολιτιστικές και αναπτυξιακές ανάγκες της περιοχής.
Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή η πρόταση του Ι.Τ.Α. που βασιζόταν σε πραγματικά δεδομένα δεν άλλαζε τον αριθμό των δήμων που τελικά έγιναν στη Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου. Η οποία τελικά διαφοροποιήθηκε με παρεμβάσεις της τελευταίας στιγμής, μόνο σε ότι αφορά τις ενότητες του Δήμου Γόρτυνας και του ίδιου του δήμου αυτού, που δεν προβλεπόταν σε καμία μελέτη.
Ο Δήμος Γόρτυνας δεν είναι και δεν θα είναι βιώσιμος
Σήμερα ο Δήμος
Γόρτυνας, που είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση δήμος της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου,
εκτείνεται μεταξύ δύο βουνών (Αστερούσια, Ψηλορείτης), με την κεντρική και
ανατολική πεδιάδα της Μεσαράς στα ενδιάμεσα, βρίσκεται σε χρεωκοπία και είναι
σε διαδικασία εξυγίανσης και ουσιαστικά διοικείται από το παρατηρητήριο.
Δηλαδή ουσιαστικά αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει στη περιοχή.
Η εκτίμηση μας, για τους λόγους που έχουμε προαναφέρει, είναι ότι η όποια οικονομική τακτοποίηση γίνει λόγω παρατηρητηρίου, θα είναι εντελώς προσωρινή. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα θα παρατηρηθούν τα ίδια προβλήματα.
Οι κάτοικοι θέλουν να γίνει ξανά ο Δήμος Ρούβα
Οι περιοχές του Δήμου
Γόρτυνας και επομένως η δική μας, που λόγω μεγέθους έχει μικρή πολιτική πίεση
και εκπροσώπηση στις δημοτικές αρχές (ένας δημοτικός σύμβουλος στους 16 της
πλειοψηφίας), βιώνει τη μεγαλύτερη κρίση στη ιστορία της, η οποία είναι διπλή, μία
λόγω της κρίσης στη Ελλάδα και μία λόγω της χρεωκοπίας του δήμου.
Επειδή η δεύτερη θεωρούμε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ πιο αποτελεσματικά από εμάς τους κατοίκους της περιοχής, και επειδή δεν θέλουμε άλλο να καταστρέφεται η περιοχή, οι κάτοικοι και δημότες της Δημοτικής Ενότητας Ρούβα αποφασίσαμε μετά από σειρά συνελεύσεων να διαχειριστούμε εμείς τα προβλήματα της περιοχής.
Για να γίνει αυτό πρέπει να επανέλθουμε και να γίνει ξανά ο Δήμος Ρούβα.
Θα πρέπει να αυτοοργανωθεί η περιοχή και να κάνει τη δική της αυτοδιοίκηση που θα σχεδιάζει, θα διεκδικεί, θα υλοποιεί, με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες.
Σε αυτό το αίτημα έχουν κληθεί να συμφωνήσουν οι κάτοικοι και δημότες της Δημοτικής Ενότητας Ρούβα.
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011), οι κάτοικοι της Δημοτικής Ενότητας Ρούβα ήταν 1830 άτομα. Μέχρι σήμερα έχουν συμφωνήσει με γραπτή δήλωση περίπου 1500 άτομα άνω των 18 χρονών (Υπενθυμίσουμε ότι στις δημοτικές εκλογές του 2014 είχαν ψηφίσει 1597). Περίπου 10% αυτών των ατόμων είναι ετεροδημότες με καταγωγή από Γέργερη, Νύβριτο ή Πανασό. Η διαδικασία των αιτήσεων, δηλώσεων βρίσκεται σε εξέλιξη. Από αυτά τα προσωρινά στοιχεία φαίνεται, ότι μια μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων υποστηρίζει το αίτημα να γίνει ξανά ο Δήμος Ρούβα. Πιο ακριβή στοιχεία θα υπάρχουν, όταν θα ολοκληρωθεί η διασταύρωση με τους εκλογικούς καταλόγους των δημοτικών εκλογών του 2014.
Ο Δήμος Ρούβα ήταν και θα είναι πάλι βιώσιμος
Επειδή λόγω
μεγέθους μπορεί να υπάρχουν ερωτηματικά για τη βιωσιμότητα του Δήμου Ρούβα
σημειώνουμε τα εξής:
- Όσο λειτουργούσε ως Δήμος Ρούβα (μέχρι 2010) δεν παρατηρήθηκαν ποτέ οικονομικά προβλήματα, ενώ η αναπτυξιακή του παρέμβαση (υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, εκτέλεση έργων, λειτουργία κοινωνικών δομών κλπ.) ξεπερνούσε το μέγεθος του.
- Η μέχρι σήμερα λειτουργία του μεγαλύτερου Δήμου Γόρτυνας δείχνει ότι δεν είναι και δυνατότερος, το αντίθετο.
- Σήμερα λειτουργούν 25 δήμοι στην Ελλάδα που είναι πολύ μικρότεροι από το Δήμο Ρούβα.
- Ο Δήμος Ρούβα, αν λειτουργούσε σήμερα συνυπολογιζόμενων των περικοπών που έχουν γίνει στους δήμος θα είχε ετήσια έσοδα από ΚΑΠ 510.000 Ευρώ και από ανταποδοτικά 310.000 Ευρώ, δηλαδή σύνολο 820.000 Ευρώ.
- Το 2010, τα έξοδα του ήταν συνολικά 45.000 Ευρώ το μήνα, δηλαδή 540.000 Ευρώ ετησίως. Διέθετε τεχνική υπηρεσία, οικονομική υπηρεσία, βιολογικό καθαρισμό, αποκομιδή στέρεών αποβλήτων και ανακύκλωση, παιδικό, βρεφικό σταθμό κλπ., δηλαδή όλες τις υπηρεσίες που υποτίθεται θα εξασφάλιζαν οι Καλλικρατικοί δήμοι.
Επομένως, αυτός ο
δήμος θα μπορούσε να λειτουργήσει με θεαματικά αποτελέσματα σε σχέση με το
σημερινό Δήμο Γόρτυνας.
[1] «Σχετικά με την χάραξη νέων διοικητικών ορίων για τους Οργανισμούς Τοπικής
Αυτοδιοίκησης και την παροχή των αντίστοιχων κινήτρων», Οκτώβριος 2007.
